Η Ζωρζ Σαρή
Το 2023 κλείνουν 100 χρόνια από τη γέννηση της Ζωρζ Σαρή.
Η Ζωρζ γεννήθηκε στις 22 Αυγούστου του 1923 στην Αθήνα, σε μια «διαφορετική»
και πολυπολιτισμική οικογένεια, γεγονός που καθόρισε την προσωπικότητα, τη ζωή και το έργο της. Η μητέρα της, Γαλλίδα από τη Σενεγάλη, συνάντησε και ερωτεύτηκε τον πατέρα της, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας.
Η Ορτάνς (όπως ήταν το πραγματικό όνομα της μητέρας της), δε δίστασε να παντρευτεί τον Σωκράτη, παρά τις αντιρρήσεις της οικογένειάς της, και να ζήσει μαζί του στην Κωνσταντινούπολη, στην Οδησσό και στην Αθήνα.
Μαζί του έκανε τρεις κόρες, τη Νινέτ, την Ειρήνη και τη Ζωρζ, τις οποίες μεγάλωσε με ελεύθερο πνεύμα, ανεξαρτησία, δύναμη και πείσμα στη συντηρητική ελληνική κοινωνία του 1930. Η Ζωρζ τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στην Ελλάδα, όπου τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο. Πριν ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές της, άρχισε ο πόλεμος του 1940.
Στη διάρκεια του πολέμου η Ζωρζ Σαρή συμμετείχε στην Αντίσταση και στην ΕΠΟΝ.
Περιγράφοντας εκείνα τα χρόνια, η ίδια λέει:
«Τα χρόνια της Κατοχής ήταν χρόνια χαράς και ελευθερίας. Από δυστυχισμένοι γίναμε ευτυχισμένοι.
Και αυτό γιατί διαλέξαμε τον δρόμο της ζωής και ας υπήρχε θάνατος μέσα.
Θρηνούσαμε και χαιρόμασταν όλοι μαζί. Δε φοβόμασταν όμως. Υπήρχε ένας στόχος, η απελευθέρωση».
Στην Κατοχή, και αφού τελείωσε το σχολείο, άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα υποκριτικής στη Δραματική Σχολή του Δημήτρη Ροντήρη.
Τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο διαδέχτηκε ο Εμφύλιος, κατά τη διάρκεια του οποίου η Ζωρζ Σαρή πληγώθηκε στο χέρι και στο πόδι από οβίδα και νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο «Αγία Όλγα». Αργότερα, το 1947, αναγκάστηκε να φύγει εξόριστη για το Παρίσι. Εκεί δούλεψε σε διάφορες δουλειές, ενώ συγχρόνως φοιτούσε στη σχολή του Σαρλ Ντυλλέν.
Στο Παρίσι γνώρισε σημαντικούς ανθρώπους, όπως τον Κώστα Αξελό, τη Μελίνα Μερκούρη, τον Άδωνι Κύρου, τον Μαρσέλ Μαρσό και πολλούς άλλους. Εκεί συνάντησε και τον Μαρσέλ Καρακώστα, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, τον Αλέξη και τη Μελίνα Καρακώστα, που αργότερα έγινε
κι εκείνη συγγραφέας.
Το 1962 επέστρεψε στην Ελλάδα με την οικογένειά της και συνέχισε να παίζει στο θέατρο μέχρι την εποχή της δικτατορίας, οπότε μαζί με φίλους της ηθοποιούς αποφάσισαν να κάνουν παθητική αντίσταση και να μην ξαναπαίξουν στο θέατρο. Το καλοκαίρι εκείνο, στερημένη από κάποια μορφή έκφρασης, άρχισε να γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα. Ο θησαυρός της Βαγίας ξεκίνησε σαν παιχνίδι με τα παιδιά που είχε γύρω της.
Μετά τη μεγάλη επιτυχία του πρώτου της βιβλίου, η Ζωρζ Σαρή αποφάσισε να αφιερωθεί στο γράψιμο.
Σήμερα το όνομα της Ζωρζ Σαρή έχει συνδεθεί με τη λογοτεχνία του τόπου μας και οι αφηγηματικές τεχνικές και η θεματολογία των έργων της έχουν σφραγίσει τη σύγχρονη ελληνική παιδική λογοτεχνία. Οι προσωπικές της αξίες, η αγάπη της για τα παιδιά και η «εξάρτησή» της από τη συγγραφή δίνουν το στίγμα του συγγραφικού της έργου, το οποίο υπηρέτησε πιστά ως το τέλος της ζωής της τον Ιούνιο του 2012.
«Όσον αφορά τις δικές μου αξίες, πάνω απ’ όλα είναι η ελευθερία μου και η αξιοπρέπειά μου. Και η φιλία. Να νιώθω ελεύθερη και να είμαι όρθια».
Έργα της Ζωρζ Σαρή
Mυθιστορήματα για παιδιά και για νέους
Ο θησαυρός της Βαγίας, εκδ. Κέδρος, 1969, Εκδόσεις Πατάκη, 1992
Το ψέμα, εκδ. Περγαμηνή, 1970, εκδ. Κέδρος, 1987, Εκδόσεις Πατάκη, 1992
Όταν ο ήλιος..., εκδ. Κέδρος, 1971, Εκδόσεις Πατάκη, 1992
Κόκκινη κλωστή δεμένη..., εκδ. Κέδρος, 1974, Εκδόσεις Πατάκη, 1992
Τα γενέθλια, εκδ. Κέδρος, 1977, Εκδόσεις Πατάκη, 1992
Τα στενά παπούτσια, εκδ. Κέδρος, 1979, Εκδόσεις Πατάκη, 1992
Οι νικητές, εκδ. Κέδρος, 1983, Εκδόσεις Πατάκη, 1992
Τα Χέγια, Εκδόσεις Πατάκη, 1987, νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2014
Το παραράδιασμα, Εκδόσεις Πατάκη, 1989, νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 1996
Κρίμα κι άδικο..., Εκδόσεις Πατάκη, 1990
Νινέτ, Εκδόσεις Πατάκη, 1993, νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2012
Ζουμ, Εκδόσεις Πατάκη, 1994, νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2017
Ε.Π., Εκδόσεις Πατάκη, 1995
Μια αγάπη για δύο (μαζί με την Αργυρώ Κοκορέλη), Εκδόσεις Πατάκη, 1996
Ο χορός της ζωής, Εκδόσεις Πατάκη, 1998
Σοφία, Εκδόσεις Πατάκη, 1998
Ο Kύριός μου, Εκδόσεις Πατάκη, 2002
Ο πόλεμος, η Mαρία και το αδέσποτο, Εκδόσεις Πατάκη, 2003
Tότε..., Εκδόσεις Πατάκη, 2004
Νουβέλες
Η αντιπαροχή, Εκδόσεις Πατάκη, 1989, νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2017
Ιστορίες και παραμύθια για μικρά παιδιά
Το γαϊτανάκι, εκδ. Κέδρος, 1973, Εκδόσεις Πατάκη, 1992, νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2014
Ο Φρίκος ο Κοντορεβιθούλης μου, εκδ. Κέδρος, 1980, Εκδόσεις Πατάκη, 1999, νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2006
Η σοφή μας η δασκάλα, εκδ. Κέδρος, 1982, Εκδόσεις Πατάκη, 1992
Η κυρία Κλοκλό, Εκδόσεις Πατάκη, 1986, νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2007
Ο Αθηνόδωρος, εκδ. Κέδρος, 1987, Εκδόσεις Πατάκη, 1997
Ο Τότος και η Τοτίνα, Εκδόσεις Πατάκη, 1988, νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2014
Ο Αρλεκίνος, εκδ. Δελφίνι, 1993, Εκδόσεις Πατάκη, 2001
H Πολυλογού, εκδ. Δελφίνι, 1993, Εκδόσεις Πατάκη, 2000
H κόκκινη κοτούλα, εκδ. Kέδρος, Εκδόσεις Πατάκη, 2002
H τουλιπίτσα, εκδ. Kέδρος, Εκδόσεις Πατάκη, 2002
O Φαντασμένος και άλλα παραμύθια (μαζί με τη Μελίνα Καρακώστα), Εκδόσεις Πατάκη, 2005
Tο κουμπί και μια βελόνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2010
Θέατρο
Το τρακ, Εκδόσεις Πατάκη, 1998 (εξαντλημένο)
Mυθιστορήματα για μεγάλους
Κλειστά χαρτιά (μαζί με τη Μελίνα Καρακώστα), Εκδόσεις Πατάκη, 2001
Γράμμα από την Oδησσό, Εκδόσεις Πατάκη, 2005
Tο προτελευταίο σκαλοπάτι, Εκδόσεις Πατάκη, 2009
Διασκευές
Kanellos Cob, Ο θησαυρός της Βαγίας (Graphic Novel), Εκδόσεις Πατάκη, 2022
Μεταφράσεις
Ε. Ιονέσκο, Ο Μόνος, εκδ. Μπάιρον, 1974 Τόμικο Ινούι,
Το γαλάζιο κύπελλο, εκδ. Κέδρος, 1974, Εκδόσεις Πατάκη, 2013
Μάριο Σοάρες, Η φιμωμένη Πορτογαλία, εκδ. Μπάιρον, 1974
Σιμόν ντε Μποβουάρ, Οι Μανδαρίνοι, εκδ. Ανοιχτή Γωνιά, 1978
Πιερ Πελό, Το παιδί και το αστέρι, εκδ. Ψυχογιός, 1979
Μαντελέν Ζιλάρ, Το κρυφό μονοπάτι, εκδ. Κέδρος, 1979
Εβγκένι Βελτιστόφ, Ελεκτρόνικ, εκδ. Κέδρος, 1979
Φράνσις Ζανσόν, Ζαν-Πολ Σαρτρ, εκδ. Κέδρος, 1980
Αντρέ Κεντρός (Ανδρέας Κέδρος), Το νησί με τα ζωντανά απολιθώματα, εκδ. Κέδρος, 1981
Ανρί Τρουαγιά, Βιου, εκδ. Κέδρος, 1982
Μορίς Ντρυόν, Τιστού ο πρασινοδάχτυλος, εκδ. Κέδρος, 1983
Μαργκερίτ Ντυράς, Φράγμα στον Ειρηνικό, εκδ. Κέδρος, 1983
Έκτορας Μαλό, Χωρίς οικογένεια, τόμοι α΄-β΄, Εκδόσεις Πατάκη, 1987
Ιούλιος Βερν, Μιχαήλ Στρογκόφ (μαζί με την Ελένη Ρώτη-Βουτσάκη), Εκδόσεις Πατάκη, 1989
Αλφόνς Ντοντέ, Γράμματα από το μύλο μου, Εκδόσεις Πατάκη, 1997
Ρολάντ Λαμάρ, Ο χαμένος αδερφός, Ελληνικά Γράμματα, 1999
Μελέτες για το έργο της Ζωρζ Σαρή
Χρύσα Κουράκη, Οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες στο πεζογραφικό έργο της Ζωρζ Σαρή, 1969-1995, Εκδόσεις Πατάκη, 2008
Συλλογικό έργο σε επιμέλεια της καθ. Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου, Όταν... η Ζωρζ Σαρή: 40 χρόνια προσφοράς στη λογοτεχνία για παιδιά και για νέους, Εκδόσεις Πατάκη, 2009
